Cải cách hành chính: Làm sao để gần dân hơn?
Cải cách hành chính (CCHC) là cụm từ mà mỗi chúng ta đều đã nhiều lần được nghe, được đọc, vì nó ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng cuộc sống của mỗi công dân. Tuy nhiên, không phải ai cũng có dịp được trực tiếp cảm nhận những sáng kiến CCHC đang thực sự được triển khai thế nào ở các cơ quan công quyền, các địa phương của Việt Nam. Vào dịp tháng 7 vừa qua, các cán bộ của Trung tâm Đào tạo và Giáo dục Quốc tế thuộc Trường ĐH Kinh tế – ĐHQGHN đã có dịp vi hành tại tỉnh Quảng Ninh, là địa phương đầu tiên của cả nước đang thí điểm mô hình Dịch vụ Hành chính công (DVHCC).
Hơn 20 năm triển khai CCHC
Trải qua hơn 20 năm triển khai, công cuộc Cải cách hành chính (CCHC) ở Việt Nam cho đến nay đã đạt được những thành tựu nhất định. Nội dung cải cách hành chính Nhà nước hợp thành chương trình quốc gia gồm 4 vấn đề liên quan mật thiết với nhau trong tổ chức và hoạt động Nhà nước bao gồm: Cải cách thể chế. Cải cách tổ chức bộ máy hành chính (thiết chế), Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ công chức, Cải cách tài chính công. Để triển khai hiệu quả bốn trụ cột CCHC nói trên đòi hỏi sự vào cuộc của toàn bộ hệ thống chính trị và đặc biệt là sự hỗ trợ kỹ thuật của các tổ chức quốc tế như UNDP, SIDA, Danida, JICA. Những mô hình CCHC tiêu biểu đã được thí điểm từ rất sớm như Một cửa liên thông ở UBND Quận 1, TP HCM, Quản lý theo kết quả đầu ra (PMS) tại một số tỉnh trong khuôn khổ dự án GOPA do Chính phủ Đan Mạch tài trợ, hay gần đây là mô hình vị trí việc làm với sự hỗ trợ của Ngân hàng Phát triển Châu Á ADB.
Việt Nam hiện nay đã trở thành quốc gia có thu nhập trung bình, vì vậy có thể chủ động nghiên cứu và triển khai các mô hình CCHC phù hợp với tình hình phát triển kinh tế-xã hội của đất nước, không còn phải phụ thuộc hoàn toàn vào nguồn tài trợ ODA. Trên cơ sở thừa kế các kết quả CCHC trong giai đoạn trước đây, đã có thêm nhiều mô hình CCHC khác nhau được thí điểm ở khắp các địa phương, trong đó nổi bật nhất là mô hình Trung tâm dịch vụ hành chính công ở tỉnh Quảng Ninh.
Một mô hình CCHC cần nhân rộng
Điểm khác biệt của mô hình này ở Quảng Ninh là các Sở, ban, ngành sẽ cử cán bộ có thẩm quyền tới Trung tâm Hành chính công và hồ sơ sẽ được tiếp nhận tại chỗ, thẩm định hồ sơ tại chỗ và phê duyệt tại chỗ. Với mô hình này, cả người dân và nhà nước đều được lợi.
Chia sẻ với đoàn cán bộ của Trung tâm Đào tạo và Giáo dục quốc tế, lãnh đạo Trung tâm DVHCC cho biết tỉnh Quảng Ninh đã tham khảo nhiều mô hình tương tự ở nhiều nước và cuối cùng quyết định lựa chọn mô hình dịch vụ công ở Liễu Châu (Quảng Tây, Trung Quốc).
Được Ông Nguyễn Đức Thành, Phó Chủ tịch Hội đồng Nhân dân tỉnh Quảng Ninh dẫn đi tham quan mô hình Trung tâm DVHCC, chúng tôi đi từ hết bất ngờ này đến bất ngờ khác. Đầu tiên là sự choáng ngợp với vẻ hiện đại của Trung tâm ở khu đón tiếp công dân và giải quyết thủ tục hành chính. Mặc dù có hàng trăm công dân đến làm thủ tục hành chính nhưng không hề có sự lộn xộn, mọi thứ đều ngăn nắp, quy củ, quản lý theo quy trình ISO. Bất cứ ai đến đây cũng có cảm giác như đang ở một trung tâm hành chính của Nhật Bản hay Singapore. Dù bạn cần làm hộ chiếu, xin cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, hay xin lý lịch tư pháp, v.v bạn đều có thể dễ dàng tìm thông tin và được cán bộ có thẩm quyền trực tiếp hướng dẫn làm hồ sơ. Không hề có khoảng cách giữa người dân và cán bộ công chức ở đây, dù là ở khía cạnh vật lý hay tâm lý.
Sự “gần dân” của bộ máy hành chính công được thể hiện ở cả những chi tiết nhỏ như các vách kính như thường thấy ở các bộ phận tiếp công dân ở khắp nơi trên cả nước không hề tồn tại ở Trung tâm DVHCC.
Người dân có thể đánh giá chất lượng và thái độ của cán bộ xử lý hồ sơ, kết quả đánh giá được cập nhật liên tục và công khai trên các màn hình gắn tại Trung tâm.
Tất cả các Sở, ban, ngành của tỉnh đều có quầy đón tiếp và xử lý thủ tục hành chính trực tiếp tại chỗ ở Trung tâm DVHCC, đảm bảo 4 tiêu chí: tiếp dân tại chỗ, hướng dẫn tại chỗ, phê duyệt tại chỗ, và trả kết quả tại chỗ. Việc luận chuyển hồ sơ giữa các cơ quan, bộ phận được hạn chế ở mức tối đa. Để làm được việc đó, mỗi mảng thủ tục hành chính đều có một tổ xử lý hồ sơ gồm 2-3 cán bộ, trực tiếp chỉ đạo làm một trưởng, phó phòng dày dạn kinh nghiệm và đặc biệt đủ thẩm quyền ra quyết định.
Những kết quả đáng khích lệ
Kết quả công việc của Trung tâm DVHCC thật đáng biểu dương: khoảng 800 thủ tục đã được xử lý trực tiếp tại Trung tâm, rút ngắn được 50% thời gian xử lý hồ sơ. Muc tiêu của trung tâm trong thời gian tới là sẽ có Tổng đài hành chính công và đa số thủ tục hành chính sẽ trả được kết quả trong ngày trong công dân. Thậm chí người dân hoàn toàn có thể nộp hồ sơ trực tuyến và nhận kết quả trả về tận nhà.
Không ngạc nhiên khi kết quả khảo sát công dân cho thấy trên 90% người dân hài lòng với chất lượng dịch vụ của Trung tâm DVHCC. Tuy nhiên tỷ lệ cán bộ, công chức chưa đồng thuận với cách làm mới còn cao, lý do là công chức chịu nhiều sức ép về thời hạn phải trả kết quả xử lý hồ sơ, khối lượng công việc gia tăng nhiều lần so với trước đây. Ở Quảng Ninh, công chức làm việc cả thứ Bảy và Chủ Nhật là rất bình thường. Sự kháng cự của nhân viên đối với những thay đổi của tổ chức cũng hoàn toàn là tự nhiên và đã được đề cập nhiều trong các lý thuyết về hành vi tổ chức, đặc biệt là lý thuyết về Thay đổi tổ chức.
Mô hình Trung tâm DVHCC của Quảng Ninh sẽ cần tiếp tục được đúc kết, điều chỉnh và nhân rộng trên cả nước. Những kết quả bước đầu cho thấy nếu chính quyền quyết tâm, thực sự đặt mình vào vai trò của người dân thì sự hài lòng của người dân và chất lượng dịch vụ công sẽ được cải thiện đáng kể. Sự hiệu quả của mô hình tại Quảng Ninh đã thu hút các địa phương khác tới nghiên cứu và áp dụng nhân rộng. Tính đến nay, đã có 12 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đang triển khai thực hiện mô hình Trung tâm Hành chính công hoặc Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả tập trung cấp tỉnh. Tại các Trung tâm Hành chính công cấp tỉnh, cơ bản các hồ sơ đều được giải quyết trước hạn, đúng hạn, cụ thể: Quảng Ninh đạt trên 99%; Bình Dương đạt trên 95%; Thái Bình, Đà Nẵng, Vũng Tàu đạt gần 100%.
Ông Nguyễn Đức Thành, Phó Chủ tịch HĐND tỉnh Quang Ninh, cựu học viên Chương trình Thạc sĩ Quản lý công MPPM, trực tiếp thuyết minh về mô hình dịch vụ công của tỉnh Quảng Ninh cho đoàn.
Chuyến tham quan làm việc của đoàn cán bộ Trung tâm Đào tạo và Giáo dục Quốc tế đã diễn ra rất thành công, được chứng kiến sự chuyển mình của một thành phố có tốc độ phát triển nhất nhì cả nước, được tận mắt nhìn thấy bộ máy hành chính của tỉnh đang ngày càng trở nên thông minh, tinh gọn và hiệu quả, đặc biệt được gặp lại nhiều cán bộ của tỉnh là cựu học viên của Chương trình Thạc sĩ Quản lý công Việt Nam -Thụy Điển là những kỷ niệm khó quên cho các thành viên trong đoàn.
Thông tin Tuyển sinh Chương trình Thạc sĩ Quản lý Công Việt Nam – Thụy Điển (MPPM) năm 2017 XEM Ở ĐÂY
