Khánh Vân lược dịch
Sự tăng trưởng chậm lại của nền kinh tế Trung Quốc có thể ảnh hưởng tới những “nạn nhân” không mong đợi: Khi thiếu vắng động lực mạnh mẽ, những công ty khởi nghiệp công nghệ thành công bằng việc dựa vào sức tăng trưởng nhanh của Trung Quốc sẽ dần bị loại bỏ.
90 phần trăm các công ty khởi nghiệp công nghệ Trung Quốc chắc chắn sẽ thất bại ngày cả khi đã được rót vốn VC
Mặc dù vốn hóa tốt, các nhà đầu tư phát hiện ra rằng một số công nghệ cơ bản của công ty có thể không được đổi mới như mong đợi. Và ngay cả khi 2018 là một năm tuyệt vời cho việc tiếp cận các nguồn vốn mạo hiểm, một số nhà đầu tư dự đoán rằng có đến 90 phần trăm các công ty khởi nghiệp công nghệ Trung Quốc chắc chắn sẽ thất bại.
“Thị trường đang trải qua quá trình lựa chọn nghiêm ngặt “ Weijian Shan, Chủ tịch và Giám đốc điều hành của PAG, một công ty cổ phần có trụ sở tại Hồng Kông đang quản lý 30 tỷ USD. “Chỉ những người có công nghệ thực sự và hiểu biết về kiểm soát rủi ro mới có thể tồn tại”.
Ngành công nghiệp công nghệ Trung Quốc đã gây ấn tượng với các nhà đầu tư toàn cầu kể từ sự phát triển mạnh mẽ của Tập đoàn Baidu, Alibaba và Tencent trong thập kỷ qua. Lo sợ sẽ bỏ lỡ cơ hội một lần nữa, các nhà đầu tư mạo hiểm đã rót vốn vào thế hệ khởi nghiệp trẻ hơn thuộc lĩnh vực công nghệ cao như thương mại điện tử và công nghệ tài chính, giúp tạo ra một loạt startup kỳ lân Trung Quốc – các công ty trị giá hơn 1 tỷ USD .
Tuy nhiên, hầu hết các công ty khởi nghiệp Trung Quốc đều phát triển mạnh, không chỉ nhờ các công nghệ tiên tiến mà còn thông qua mô hình kinh doanh chủ yếu xây dựng và bán các ứng dụng hàng ngày, từ thanh toán trực tuyến đến chia sẻ xe đạp, các nhà đầu tư cho biết.
Nền Kinh tế làm tình trạng nhảy việc gia tăng trong khu vực công nghệ cao ở Trung Quốc
Jialong Liu, tổng giám đốc kinh doanh thẻ tín dụng tại China Merchants Bank – đơn vị hợp tác chặt chẽ với các nhà cung cấp thanh toán trực tuyến phát biểu rằng: “nói thế giới công nghệ đang dẫn dắt là cường điệu hóa”. “Điều làm cho các doanh nghiệp thành công là thị trường rộng lớn của Trung Quốc”.
Nói cách khác, Trung Quốc vẫn thiếu kho lưu trữ về phương thức đổi mới cho những đột phá công nghệ cơ bản khi so sánh với các nước như Israel, Nhật Bản và Mỹ.
Khi nền kinh tế suy yếu, nó sẽ không còn có thể hỗ trợ khởi nghiệp như trong thập kỷ qua, các công ty Trung Quốc phải đối mặt với một thực tế khó khăn: đứng trên chất lượng công nghệ của họ hoặc thất bại. Thời điểm của sự thật đang bắt đầu trong một ngành công nghiệp mà những năm gần đây được chào mời như một phép màu và là nguồn tự hào trong nước.
Thị trường Trung Quốc hiện đang trải qua những gì mà nhà đầu tư huyền thoại Warren Buffett từng quan sát: “Chỉ khi thủy triều rút, bạn mới biết ai đang bơi một cách trần trụi”.
Trên toàn cầu, đổi mới công nghệ được coi là động lực mạnh mẽ có thể giúp Trung Quốc thống trị công nghệ. Vấn đề đã trở thành mối quan tâm lớn với Washington và các chính phủ trên thế giới vì nó kích hoạt cuộc chiến thương mại của Tổng thống Mỹ Donald Trump chống lại Trung Quốc vào năm ngoái.
Hoa Kỳ đã cố gắng ngăn cản sự tiến bộ công nghệ của Trung Quốc thông qua nhiều phương thức khác nhau. Chính quyền Trump đã ngăn chặn việc Alibaba mua nhà cung cấp dịch vụ thanh toán MoneyGram của Mỹ vào đầu năm ngoái và từ chối việc thu mua công ty viễn thông Qualcomm của Broadcomm tại Singapore để ngăn chặn rò rỉ công nghệ vào tay Bắc Kinh.
Trong cuộc đua thống trị công nghệ 5G thế hệ tiếp theo trong truyền thông di động, Mỹ đã ngừng kinh doanh với ZTE vào năm ngoái và đưa nhà sản xuất thiết bị viễn thông lớn của Trung Quốc đến bờ vực phá sản.
Sự cạnh tranh khốc liệt đã đẩy Huawei, một nhà phát triển 5G và sản xuất điện thoại thông minh lớn thứ hai thế giới lọt vào tầm ngắm. Công ty Trung Quốc và công ty con ở Mỹ đang phải đối mặt với hàng loạt cáo buộc liên quan đến các hành vi vi phạm lệnh trừng phạt kinh doanh của Mỹ. Giám đốc tài chính của công ty, Wan Wanzhou đã bị truy tố và chờ phán quyết của tòa án Canada về việc dẫn độ bà sang Mỹ, trong khi châu Âu và các khu vực khác ở châu Á đang chịu áp lực cắt đứt mối quan hệ kinh doanh với Huawei, với việc Washington trích dẫn các mối quan hệ gián điệp.
Trớ trêu thay, trong khi phần lớn thế giới đang chuyển sang kiềm chế tham vọng công nghệ của Trung Quốc thì trong nước, các nhà đầu tư đang đặt câu hỏi về bản chất của các doanh nghiệp sáng tạo.
Dân số tỷ người không thể mang lại thành công bền vững cho startup
Các vết nứt đã bắt đầu hiện ra, với nhiều sự thất bại gần đây khiến các nhà đầu tư mất cảnh giác. Nhà điều hành chia sẻ xe đạp bay cao một thời Ofo, mà thành công ngắn ngủi của nó chủ yếu đến từ dân số tỷ người của Trung Quốc là một ví dụ.
Được thành lập bởi năm người đam mê đạp xe tại Đại học Tsinghua vào năm 2014, định giá của Ofo đã lên tới 1 tỷ USD chưa đầy hai năm sau khi ra mắt vào năm 2015. Thành viên đã tăng lên 200 triệu vào lúc cao điểm nhưng mô hình kinh doanh có chi phí hoạt động cao đã không thể tiếp tục duy trì. Sau khi đầu tư 2,2 tỷ đô la vốn đầu tư mạo hiểm và nỗ lực mở rộng đầy tham vọng ra bên ngoài Trung Quốc, Ofo đã rút khỏi Úc, Áo, Cộng hòa Séc, Đức, Ấn Độ và Israel vào tháng 7 và sa thải hầu hết lực lượng lao động Mỹ.
Nó đã khiến nhà đầu tư hàng đầu, Alibaba, công ty dẫn đầu vòng tài trợ vốn trị giá 866 triệu đô la Mỹ chỉ mới một năm trước, Hony Capital và Citic Group thành những người lĩnh hậu quả.
Ofo đã sụp đổ trước Mobike, một đối thủ được tài trợ tốt hơn ra mắt cùng năm. Nhưng Mobike, được mua lại bởi gã khổng lồ ứng dụng thức ăn – taxi, Meituan Dianping của Trung Quốc vào năm 2018 với giá 2,7 tỷ USD, cũng gặp rắc rối. Đầu tháng 3, nó đã nộp đơn xin hủy bỏ giấy phép chia sẻ xe đạp tại Singapore, nỗ lực mới nhất để rút khỏi thị trường nước ngoài.
“Chúng ta đã rót quá nhiều vốn để theo đuổi không nhiều ý tưởng hay”, ông Liu thuộc Ngân hàng Thương gia Trung Quốc nói. “Vì vậy, khi họ nhìn thấy một ý tưởng có vẻ như là tốt thì tất cả tiền đổ vào và rất nhiều trong số đó bị mất nhanh chóng”.
Những startup kỳ lân khác của Trung Quốc cũng đã bị rơi rớt lại. Aiwujiwu, một nền tảng niêm yết tài sản trực tuyến đã ngừng hoạt động vào cuối tháng 1 và đang được thanh lý, theo báo cáo tin tức. Được thành lập vào tháng 3 năm 2014, công ty đã có năm vòng tài trợ trong 18 tháng, thu về 305 triệu đô la Mỹ và được định giá 1 tỷ đô la Mỹ. GGV Capital và Hillhouse là một trong những nhà đầu tư chính.
Một nền tảng bất động sản trực tuyến khác, Pinganfang.com, được thành lập bởi Tập đoàn bảo hiểm Ping An vào năm 2014 đã sụp đổ vào ngày 11 tháng 1.
Theo báo cáo tháng 3 của công ty nghiên cứu CB Insights, sự sụp đổ của Aiwujiwu và Pinganfang cho thấy rằng mô hình kinh doanh: tài sản cộng với đầu tư vốn cộng với dịch vụ internet có thể đang thất bại ở Trung Quốc.
Ngay cả trong các lĩnh vực ngách hứa hẹn nhất như công nghệ tài chính hoặc fintech vẫn ngập tràn nạn nhân.
Liệu ngành công nghệ của Trung quốc có thể đổi mới cách thức dẫn đầu?
Nhà cho vay trực tuyến Modai, dịch là túi ma thuật đã sụp đổ vào cuối năm ngoái và đang bị các cơ quan quản lý tài chính điều tra. Các nhà đầu tư cá nhân đã cung cấp 149 triệu đô la Mỹ có khả năng mất trắng hoặc nhận lại rất ít khoản tiền đã bỏ ra của mình.
Các nền tảng cho vay ngang hàng, kết nối những người có tiền với người vay đã phát triển ở Trung Quốc và chạm mốc gần 3.500 người cho vay trong năm 2015. Tính đến cuối năm 2017, đã có hơn 167 tỷ USD dư nợ cho vay. Toàn bộ sự phá sản và gian lận khiến toàn bộ ngành này bị đảo lộn.
“Fintech đã trở thành câu khẩu hiệu hấp dẫn” – Shan, CEO của công ty cổ phần nói. Tuy nhiên, nhiều công ty tự xưng là fintech hóa ra rất mạo hiểm và xảo trá.
Ngay cả các công ty tăng trưởng lớn nhất cũng không ngoại trừ. Ứng dụng gọi xe của Trung Quốc là Didi Chuxing có trị giá 56 tỷ USD vào tháng 12, đã báo cáo các khoản thua lỗ hàng trăm triệu vào năm ngoái, và kế hoạch IPO của nó dường như đã xì hơi.
Mặc dù thất bại, Trung Quốc vẫn tiếp tục là khu vực nóng nhất cho đầu tư mạo hiểm. Nhìn chung, Trung Quốc, Đài Loan, Hồng Kông và Ma Cao đã huy động được 107 tỷ USD trong các thương vụ mạo hiểm vào năm ngoái, theo nhà cung cấp dữ liệu Preqin. Bảy trong số 10 giao dịch lớn nhất thế giới được công bố vào năm 2018 là các công ty có trụ sở tại Trung Quốc.
Trong cuộc gây quỹ lớn nhất từ trước đến nay của một công ty tư nhân, Ant Financial – nhà điều hành của Alipay, hệ thống thanh toán trực tuyến lớn nhất Trung Quốc đã bảo đảm 14 tỷ đô la Mỹ vốn đầu tư mạo hiểm vào tháng 6 năm ngoái. Các nhà đầu tư bao gồm các đối thủ nặng ký quốc tế như các quỹ có chủ quyền của Singapore GIC và Temasek; Quỹ có chủ quyền của Malaysia Khazanah Nasional Berhad; the Canada Pension Plan Investment Board; và các công ty cổ phần tư nhân Hoa Kỳ Warburg Pincus, Silver Lake và General Atlantic.
Tuy nhiên, xu hướng mới là rất đáng lo ngại.
“Có quá nhiều vốn ở Trung Quốc. Trên thực tế, 90 phần trăm của các công ty sẽ biến mất trong vòng 5 đến 10 năm nữa” Joe Tian, đối tác sáng lập của DT Capital, một công ty đầu tư có trụ sở tại Thượng Hải cho biết.
Cửa sổ đang đóng lại với các công ty khởi nghiệp Trung Quốc dựa vào quy mô lớn của thị trường nội địa để phát triển mạnh.
“Chúng ta cần những doanh nhân giỏi hơn với trí tưởng tượng tốt hơn”, ông Liu thuộc Ngân hàng thương mại Trung Quốc tuyên bố. “Điều quan trọng nhất mà các doanh nhân Trung Quốc cần có ngày nay là khả năng thực sự để đổi mới”.
Nguồn: South China Morning Post
